Bakan Yardımcısı Sayan: Sosyal Medyada Hiçbir Özgürlük Sınırsız Değildir
16 Mayıs 2022

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Bakan Yardımcısı Dr. Ömer Fatih Sayan, Ankara Üniversitesi’nde düzenlenen “Sosyal Medyada Dezenformasyon ve Hukuk” konulu sempozyuma katıldı.

Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü tarafından düzenlenen sempozyuma katılan Bakan Yardımcısı Dr. Ömer Fatih Sayan dezenformasyonun yol açabileceği şeylerle ilgili konuştu. Son 10 yılda internetin geçirdiği dönüşümden bahseden Sayan, “Ülkemizde ise nüfusun yaklaşık 66 milyonu internet kullanırken, 60 milyondan fazlası da sosyal medyayı kullanıyor. Sosyal medya kullanımının gençler arasında daha yaygın olduğunu düşündüğümüzde burada bulunanların ülke ortalamamız olan %71’den de fazlasının sosyal medya hesabına sahip olduğunu ve kullandığını tahmin ediyorum” bilgisini paylaştı.

Sosyal medyadaki özgürlük kapsamından bahseden Sayan, “Sosyal medya herkesin düşüncesini özgürce paylaşabildiği bir alandır. Ama özgürlük, saygıyı hiçe sayıyorsa, nefret ve hakaretleri içeriyorsa, halkı endişe ve korkuya sevk ediyorsa özgürlük olmaktan çıkıyor. Nitekim hiçbir özgürlük sınırsız değildir. Gerçek dünyada suç olan her şey sanal âlemde de suçtur. Her şeyden önce internetin doğruluğu tartışılmaz bir bilgi kaynağı değil, bir ağlar sistemi ve bir iletişim aracı. Bunları baştan kabul etmemiz ve interneti kullanırken eriştiğimiz verinin doğru bir bilgi olup olmadığını mutlaka kontrol etmemiz gerekiyor” dedi.

Covid-19 pandemisi sürecinde internet ortamındaki dezenformasyonun arttığına dikkat çeken Sayan, “Hatırlarsanız yaşanan bu zorlu süreçte, kurumlar tarafından yeterli tedbirlerin alınmadığına dair asılsız haberler ortaya çıkmış ve bu haberler, sahte profiller açılarak, kamuoyunu endişeye düşüren, korku ve paniğe sevk edecek paylaşımlar sosyal medya platformları kullanıcıları tarafından çok sık bir şekilde paylaşılmıştır. Dezenformasyon örneklerinden bir diğerine ise geçtiğimiz yıllarda ülkemizin başarı ile yürütmüş olduğu Barış Pınarı harekâtı aleyhine sosyal medya üzerinden gerçekleştirilmiş kampanyalar gösterilebilir. Uluslararası platformlarda ülkemizin itibarını zedeleme amacı ile hazırlanan görsellerin gerçeği yansıtmadığı, Anadolu Ajansı tarafından açıklamaları ile birlikte kamuoyuna sunulmuştur” şeklinde konuştu.

İnsanların bilgi alma biçimlerinin değişmesinin endişe oluşturacak boyuta ulaştığını dile getiren Sayan, “Bu noktada önemli bir kavramdan daha söz etmek gerekli diye düşünüyorum. “PostTruth” olarak bilinen bu kavram, ABD’de 2016’da yapılan başkanlık seçimleri ile İngiltere’nin Brexit kararının gündem olduğu dönemde, gerçeklerden uzak sahte haberlerin yaygınlaşması ile ortaya çıkmıştır. Post-Truth kavramı “Nesnel gerçeklerin yerini duyguların ve inançların aldığı durumlara işaret eden, hakikat ile yalanın iç içe geçtiği bir dönem”i ifade ediyor. Ülkemizde bu konudaki gelişmelere baktığımızda öncelikle vatandaşlarımızın sosyal medya kullanımında oldukça aktif olduğunu görüyoruz. Türkiye’de en çok kullanıcısı olan sosyal medya platformunu 57 milyon kişi kullanıyor. 13 Yaş üzeri sosyal medya kullanıcılarının nüfusa göre oranına bakarsak, dünya ortalaması %65 iken, Türkiye ortalaması %79 dur” bilgisini paylaştı.

Bakan Yardımcısı Sayan: Başkalarının Hakları Ne Kadar Korunmaya Değerse Türk Halkının Hakları da O Kadar Korunmaya Değerdir

Sayan Türkiye’deki düzenlemelerle alakalı olarak da “Ülkelerde ve uluslararası kuruluşlarda bazı tedbirler alınırken ülkemizde de sosyal ağ sağlayıcıların muhatap olarak bulunabilmesini teminen bir düzenleme yapılması ihtiyacı oluşmuştur. Sosyal ağları düzenlemekteki temel hedef, bu ağları yoğun biçimde kullanan vatandaşlarımızı kötüye kullanıma karşı tamamen korumasız durumda bırakmamaktır. Başka ülke vatandaşlarının temel hak ve özgürlükleri ne kadar korunmaya değerse, Türk vatandaşlarının hakları da o derece korunmaya değerdir. Yapılan çalışmalar neticesinde hem vatandaşlarımızın hem de adli ve idari makamların muhataplık sorununun çözülmesi hedeflenerek 5651 Sayılı “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun”da 2020 yılında yapılan değişiklikle sosyal ağ sağlayıcılara çeşitli yükümlülükler getirilmiştir” şeklinde konuştu.

Yapılan sosyal medya düzenlemesi ile ilgili de konuşan Sayan, “Kanunun yürürlüğe girmesi ile V Kontakte (VK), Dailymotion, YouTube, Tiktok, LinkedIn, Facebook, Instagram, Twitter, Periscope/Scope ve Pinterest olmak üzere 10 adet sosyal ağ sağlayıcı ülkemizde temsilci belirleme ve bildirme yükümlülüğünü yerine getirmiştir. Söz konusu yasa kapsamlı olmakla beraber, internet ortamındaki asılsız bilgi paylaşımlarının önlenebilmesi yani dezenformasyonun engellenebilmesi açısından yeni düzenlemeler yapılması ihtiyacı bulunuyor. Bu nedenle, sosyal ağ sağlayıcılarla muhataplık ilişkisinin etkin bir şekilde kurulması, temsilciliklerin niteliklerinin artırılması ve gerek gerçek kişiler gerekse adli ve idari makamlar tarafından yapılan taleplerin daha etkin şekilde karşılanması amacıyla kamuoyunda dezenformasyonla mücadeleye ilişkin mevzuat çalışması olarak da bilinen düzenleme taslağı kapsamında Bakanlığımızın ilişkili Kurumu BTK’nın da içinde olduğu çalışmalar devam ediyor. Öte yandan sosyal ağ temsilcilerini sanal değil,  gerçek bir iletişim temeline yaklaştıracak, çok daha görünür hale getirecek bir düzenleme çalışmasının tamamlanmak üzere olduğunu da paylaşmak isterim” sözleriyle konuşmasını noktaladı.